Chronotyp i jego wpływ na sen i życie
Chronotyp to nasz zegar biologiczny, odpowiedzialny za rytm naszego dnia, aktywność oraz czas snu. Chronotyp wskazuje nam godziny spoczynku i pobudek oraz okresy najwyższej aktywności intelektualnej i fizycznej.
Trzy podstawowe chronotypy
Badacze, chronobiolodzy, wyróżniają u ludzi trzy podstawowe chronotypy: typ poranny, zwany typem skowronka, typ wieczorny nazywany tez typem sowy oraz typ pośredni.
Warto znać swój chronotyp, aby moc zorganizować swoje życie tak, aby praca dała efekty, a życie poza nią było satysfakcjonujące. Sowa, która z różnych przyczyn zmuszona jest funkcjonować w innym rytmie niż ten dyktowany przez ich rytm biologiczny. To sowy zmuszone pracować od 6 do 14 i skowronki pracujące na nocnych zmianach. To grupa ludzi, która funkcjonuje mało efektywnie. Skowronki wykonujące swoją pracę na nocnej zmianie, ziewają, powłóczą nogami, a sowy wyrwane ze snu o poranku rozkręcają się, wtedy gdy czas już zakończyć pracę i iść do domu. Chronotypu nie da się zmienić. Owszem zachodzą w nim zmiany wraz z upływem lat, niemniej chronotyp jest nam przypisany na stałe.
- Skowronki
Skowronki budzą się o świcie. Zazwyczaj zawsze są wypoczęte i wyspane, i nie muszą wspomagać się kawą, aby zacząć normalnie funkcjonować. Od momentu obudzenia się są aktywne i gotowe do działania. Ich efektywność najwyższa jest w godzinach porannych, później sukcesywnie spada, aby już o godzinie 21 stać się zupełnie nieaktywną. Skowronki postrzegane są jako ludzie zorganizowani, aktywni i skuteczni w swojej pracy.
- Sowy
Sowy chodzą spać po północy, a ranne wstawanie sprawia im niesamowity problem. Potrzebują sporo czasu i kilku filiżanek kawy, żeby się dobudzić i funkcjonować. Ich aktywność wzrasta wraz z upływem czasu, aby wieczorem osiągnąć najwyższą wartość. Wieczorem są już tak nakręceni, że nawet jeśli położą się spać wcześniej i tak nie zasną. Sowy zazwyczaj nie sprawdzają się w pracy, do której trzeba wstać wczesnym rankiem, najlepiej pracuje im się nocą.
- Typ pośredni
Typ pośredni to ludzie, który nie mają problemu z porannym wstawaniem, ale też nie umierają ze zmęczenia, gdy zdarzy im się zarwać noc. Typ pośredni zazwyczaj nie ma problemów z porannym wstawaniem, ale jeśli ma taką możliwość, to chętnie sobie pośpi do południa. Ludzie należący do tej grupy nie odczuwają jakoś specjalnie zmian pór wstawania, a nieuregulowany rytm nie rujnuje im życia.
Bibliografia:
https://melatonina.pl/akademia-snu/rytm-okolodobowy-i-jego-zaburzenia/chronotypy